Welke bootaccu past het best bij uw boot?
Een goede accu aan boord is hel belangrijk voor uw boot. Zonder stroom komt u nergens: geen motor, geen navigatie, geen koelkast. Toch is het kiezen van de juiste accu niet zo eenvoudig als het lijkt. Er zijn verschillende soorten, elk met hun eigen eigenschappen en aandachtspunten.
Welke accu’s zijn er voor boten?
Hieronder vindt u een overzicht van de meest gebruikte accutypen aan boord, inclusief hun eigenschappen, toepassingen en richtprijzen. Deze vergelijking helpt u een weloverwogen keuze te maken wanneer u uw accu wilt/moet vervangen.
Loodzuuraccu’s
Loodzuuraccu’s zijn het meest traditionele type en worden nog steeds veel gebruikt vanwege hun lage aanschafprijs en eenvoudige techniek. Dit type is nog steeds veel te vinden in jachten en sloepen.
Ze bestaan uit loodplaten in een vloeibaar elektrolyt (zwavelzuur en water) en zijn gevoelig voor diepe ontlading. Als u ze onder de 50% ontlaadt, verkort dat de levensduur aanzienlijk.
- Voordelen: goedkoop, eenvoudig aan te sluiten, veel keus in maten en merken, ook zeer geschikt als startaccu.
- Nadelen: zwaar, groot, gasvorming bij laden, vereist regelmatig onderhoud (water bijvullen, polen reinigen).
- Toepassing: ideaal voor boten die af en toe varen, met weinig stroombehoefte (bijv. verlichting en koelbox).
Let op: moet rechtop gemonteerd worden en in een goed geventileerde ruimte.
AGM-accu’s
AGM-accu’s zijn een onderhoudsvrije variant van loodaccu’s. Het elektrolyt zit opgesloten in glasvezelmatten, waardoor ze beter bestand zijn tegen schokken en trillingen. Ze kunnen bovendien sneller ontladen en laden dan natte accu’s.
- Voordelen: onderhoudsvrij, lekvrij, bestand tegen diepere ontlading dan loodzuur, laadt sneller op.
- Nadelen: iets duurder dan natte accu’s, gevoelig voor overladen bij verkeerde lader.
- Toepassing: ideaal voor de meeste maritieme toepassingen, bijvoorbeeld geschikt voor sloepen of motorboten met basisverbruik, weekendgebruikers of als startaccu.
- Let op: gebruik een AGM-geschikte lader voor optimale levensduur.
Gel-accu’s
Bij gelaccu’s is de elektrolyt verdikt tot een gel, waardoor het niet lekt en de accu in vrijwel elke positie gemonteerd kan worden. Ze zijn volledig gesloten, trillingsbestendig en kunnen goed tegen diepe ontladingen. Deze accu’s leveren iets minder piekvermogen wat in sommige situaties merkbaar kan zijn.
- Voordelen: lekvrij, kan liggend gemonteerd worden, goed bestand tegen schokken en trillingen, geen onderhoud
- Nadelen: hogere prijs, trager laden dan AGM, ideaal als serviceaccu, vereist een specifieke laadcurve.
- Toepassing: ideaal voor boten zonder vaste walstroomaansluiting of met zonnepanelen.
- Let op: laadt bij voorkeur met lagere laadstromen, overbelasting is funest voor gelaccu’s.
Lithiumaccu’s (LiFePO₄)
Lithiumijzerfosfaat-accu’s zijn de modernste en krachtigste optie. Ze zijn licht, compact, laden snel op en hebben een zeer hoge energiedichtheid. Bovendien kunnen ze tot 80–100% van hun capaciteit benutten zonder schade.
- Voordelen: zeer lange levensduur, snel laden, diep ontladen zonder schade, lichtgewicht.
- Nadelen: hoge aanschafprijs, vereist een Battery Management System (BMS), Deze accu’s hebben een hekel aan vorst: laden bij temperaturen onder nul kan schadelijk zijn, tenzij er een verwarmingssysteem aanwezig is.
- Toepassing: perfect voor elektrische vaart, intensief gebruik, of wanneer ruimte/gewicht beperkt is.
- Let op: enkel combineren met geschikte acculader, regelaar en bekabeling. Een BMS is verplicht.
Overzicht
Hier vindt u in een oogopslag alle informatie:
| Type accu | Geschikt voor | Prijsindicatie (100Ah) | Levensduur | Onderhoud | Bijzonderheden | Laadtijd (100Ah, 30A lader) |
| Loodzuur | Dagtochten, basisgebruik, startaccu | €100 – €150 | 3 – 5 jaar | Ja | Kan slecht tegen diepe ontlading | 6 – 10 uur (traag laden, laatste 20% duurt lang) |
| AGM | Weekendgebruik, robuust, startaccu | €150 – €250 | 4 – 6 jaar | Nee | Onderhoudsvrij, trillingsbestendig | 3 – 6 uur (sneller dan loodzuur) |
| Gel | Meerdagen varen, zeilen | €200 – €300 | 4 – 7 jaar | Nee | Diepere ontlading, lekvrij, specifieke lader nodig | 6 – 9 uur (beperkte laadstroom nodig) |
| Lithium (LiFePO₄) | Intensief gebruik, elektrisch varen | €600 – €1.200 | 8 – 12+ jaar | Nee | Licht, compact, vereist BMS en juiste lader | 3 – 4 uur (zeer snel laden mogelijk) |
1. Onderhoud en levensduur van accu’s
Loodzuuraccu’s (natte accu’s)
Deze accu’s vereisen het meeste onderhoud. Controleer regelmatig het vloeistofniveau (gedestilleerd water) en vul bij indien nodig. Houd de spanning boven 12,2 volt om sulfatering te voorkomen. Laad direct bij na gebruik. Zorg voor goede ventilatie in het accuhok om gasvorming veilig af te voeren.
AGM-accu’s
Onderhoudsvrij, maar niet onderhoudsvrij te gebruiken. Ze zijn gevoeliger voor overladen en vragen een geschikte lader met een AGM-laadprofiel. Vermijd diepe ontlading onder 50% voor een langere levensduur. Controleer kabels, zekeringen en spanning net zo regelmatig als bij andere accutypes.
Gelaccu’s
Deze mogen dieper ontladen worden dan AGM, maar vragen om lagere laadstromen en een lader met een gel-specifieke laadcurve. Te hoge laadspanningen kunnen de gelstructuur aantasten. Ook hier geldt: bijladen na gebruik, schoonhouden en regelmatig spanningscontrole zijn essentieel.
Lithiumaccu’s (LiFePO₄)
Laden en ontladen gaat vlot, maar het systeem moet goed beschermd zijn met een Battery Management System (BMS). Laad nooit bij temperaturen onder 0 °C. Gebruik uitsluitend een lithiumgeschikte acculader en controleer regelmatig via het display of de app van het systeem.
Bevestig de accu stevig en zorg voor temperatuurbescherming als u vaart of overwintert in koude omstandigheden.
Onderhoudstips
Controleer regelmatig de spanning (met multimeter of monitoringssysteem)
Houd klemmen en aansluitingen schoon, vet polen licht in
Zet de accu stevig vast op een droge, trillingvrije plek
Ventileer goed bij gebruik van loodzuuraccu’s
Laad altijd tijdig bij, zeker na diepere ontlading of langere stilstand
Wanneer is het tijd voor vervanging of upgrade?
Als uw accu merkbaar sneller leeg is, apparatuur uitvalt of de motor moeizaam start, is dat een duidelijk signaal. Ook als u overstapt op meer vermogen is het slim om te kiezen voor een krachtigere of efficiëntere accu zoals lithium.
Accu’s in de winterstalling
In de winter verdient elke accu extra aandacht. Koude temperaturen, langere stilstand en minder laadcycli hebben namelijk veel invloed op de levensduur. Zo gaat u per accutype het best te werk:
Loodzuuraccu’s (natte accu’s)
Bewaar deze accu’s volledig geladen en controleer maandelijks de spanning. Laad bij zodra de spanning onder 12,4 volt zakt. Zet de accu op een droge, vorstvrije plek en ventileer goed, want loodaccu’s kunnen bijladen gas vormen. Gebruik eventueel een druppellader die geschikt is voor loodaccu’s.
AGM-accu’s
Net als natte accu’s bewaart u AGM’s volledig geladen. Deze accu’s hebben een lagere zelfontlading, maar lopen bij lange stilstand alsnog leeg. Controleer ze eens per maand en laad indien nodig bij. Ook hier is een druppellader een veilige oplossing.
Gelaccu’s
Gelaccu’s hebben een nog lagere zelfontlading dan AGM, waardoor ze goed tegen langere stilstand kunnen. Toch is het verstandig ze volgeladen de winter in te laten gaan en periodiek te controleren. Gebruik altijd een gel-geschikte lader om schade te voorkomen.
Lithiumaccu’s (LiFePO₄)
Lithiumaccu’s bewaart u idealiter op 50–60% lading. Zet ze op een vorstvrije, droge plek en laad nooit bij temperaturen onder 0 °C. Veel modellen schakelen zichzelf uit bij langdurige opslag, maar controleer desondanks periodiek via het BMS of display.
Sommige systemen bieden zelfs een “storage mode” waarmee de accu zich optimaal voorbereidt op langere stilstand.
Veelgemaakte fouten
Een te lichte accu kiezen is een van de meest voorkomende fouten onder booteigenaren. Dit kan leiden tot te snelle ontlading, spanningsdips of uitval van apparatuur. Ook andere fouten komen veel voor:
Verkeerde acculader gebruiken:
Elk accutype heeft een specifiek laadprofiel. Het gebruik van een ongeschikte lader kan de accu beschadigen of zelfs gevaar opleveren, vooral bij gel- en lithiumaccu’s.
Verwaarlozen van sluipverbruik:
Veel apparatuur blijft stroom trekken, ook in stand-by. Denk aan radio’s, displays of alarmsystemen. Dit kan in een paar dagen een accu leegtrekken. Schakel daarom alle verbruikers uit als u niet aan boord bent.
Verkeerde plaatsing:
Accu’s die niet goed vastzitten of liggen in een vochtige, slecht geventileerde ruimte slijten sneller en kunnen gevaar opleveren bij lekkage of kortsluiting.
Combineren van verschillende accutypes:
Dit leidt tot ongelijke lading en ontlading, waardoor accu’s voortijdig defect raken.
2. Accu’s en zonnepanelen op de boot
Zonnepanelen vormen een slimme aanvulling aan boord. Ze laden uw accu bij terwijl u vaart of stilligt en zorgen voor stillere, schonere energievoorziening zonder draaiende motor of walstroom. Zeker bij langere reizen of als u geen toegang hebt tot walstroom zijn ze van grote waarde. Ze helpen ook sluipverbruik tijdens het ankeren op te vangen en verlengen de autonomie aan boord.
Er zijn twee hoofdtypen panelen: stijve panelen (met aluminium frame) en flexibele panelen (licht en buigzaam).
- Stijve panelen zijn efficiënter en duurzamer, maar vragen om een vaste opstelling.
- Flexibele panelen zijn lichter en volgen de rondingen van uw buiskap of dek, maar leveren iets minder rendement.
Belangrijk is ook het vermogen van het paneel (uitgedrukt in Watt-piek). Voor een dagje bijladen volstaat 50 tot 100 Wp. Wie langere tijd zonder walstroom ligt, kiest beter voor 150 Wp of meer. Houd bij plaatsing rekening met schaduw (van masten of beugels) en de hoek ten opzichte van de zon.
Een laadregelaar is belangrijk: deze regelt hoeveel stroom er naar de accu gaat en voorkomt overladen. Bij voorkeur gebruikt u een MPPT-regelaar, die veel efficiënter omgaat met zonlicht dan een klassieke PWM-regelaar. Dit is vooral belangrijk bij lithiumaccu’s die precieze laadsturing vereisen.
Welk type accu bij zonnepanelen?
Alle accutypes kunnen met zonnepanelen worden geladen, maar let op de laadkarakteristieken. Loodzuur-, AGM- en gelaccu’s vragen elk een eigen laadcurve.
Lithiumaccu’s zijn zeer geschikt omdat ze snel laden en diepe ontlading aankunnen, maar vereisen wél een goed afgestemde MPPT-regelaar en beveiliging tegen overladen en te hoge spanningen.
3. Hoe kies ik de juiste accu voor mijn boot
Het begint bij inzicht in uw energieverbruik. Hoeveel apparaten gebruikt u aan boord? En hoe lang per dag? Denk aan verlichting, koelkast, navigatie en boegschroef. Vervolgens bepaalt u de benodigde capaciteit in ampère-uren (Ah).
Hoe meer stroomverbruikers u aan boord gebruikt (zoals een koelkast, omvormer, verwarming, boegschroef of elektrisch koken), hoe sneller u de grenzen van een standaardaccu bereikt. Kies een accu die minstens 50% méér levert dan dit dagelijkse verbruik, zeker bij loodaccu’s (vanwege beperkte bruikbare capaciteit).
Voorbeeldberekening:
- Navigatieverlichting: 1 A × 4 uur = 4 Ah
- Koelkast: 3 A × 10 uur = 30 Ah
- Boegschroef: 30 A × 0,1 uur = 3 Ah
- Totaalverbruik: 37 Ah per dag
Houd rekening met uw vaarstijl
Uw vaarstijl heeft ook invloed op de accu die het beste bij u past. Houd ook rekening met toekomstige uitbreidingen. Als u nu een eenvoudige accu kiest, maar volgend seizoen een elektrische buitenboordmotor of koelkast wilt installeren, kan het lonen om nu al te investeren in een krachtiger accutype of een modulaire accubank met uitbreidingsoptie.
Denk dus niet alleen aan de duur van uw vaartochten, maar ook aan het totaal aan stroomverbruik én de laadmogelijkheden die u onderweg hebt, zoals zonnepanelen of een generator.
Voor de sporadische watersporter blijft de loodzuuraccu een betaalbare keuze, zolang u het onderhoud serieus neemt.
Korte dagtochten
Maakt u vooral korte dagtochten op zonnige dagen, met beperkte elektrische apparatuur aan boord? Dan volstaat vaak een eenvoudige AGM- of loodzuuraccu. Deze zijn betaalbaar, robuust en eenvoudig te vervangen of bij te laden via walstroom.
Zeiltochten of meerdaagse tochten
Gaat u regelmatig meerdere dagen het water op? Bijvoorbeeld voor zeiltochten of langere motorjachtreizen zonder toegang tot walstroom? Dan is een gelaccu of lithiumaccu een veel betrouwbaardere keuze.
Deze typen kunnen dieper ontladen worden en bieden doorgaans een hogere energiedichtheid. Vooral lithium biedt veel voordeel als u compact moet inbouwen of lichtgewicht wilt varen zoals bij snelle motorboten of elektrische sloepen.
Voorbeelden per type boot
Sloep
Een eenvoudige sloep zonder elektrische voortstuwing heeft vaak genoeg aan één of twee AGM-accu’s. Die voorzien in verlichting, navigatie en eventueel een koelbox.
Zeilboot
Een zeiljacht dat dagenlang op eigen kiel vaart, vraagt om een robuust boordnet. Vaak gaat het om meerdere gel-accu’s van elk 100–150 Ah, al dan niet gecombineerd met zonnepanelen en windgenerator. Voor langere autonomie is lithium een interessante upgrade.
Motorjacht
Een motorjacht met boeg- en hekschroef, koelkast en navigatie-elektronica gebruikt snel veel stroom. Hier zijn aparte accu’s voor boordnet en schroeven gebruikelijk. Loodzuur of AGM zijn standaard, maar steeds meer eigenaren stappen over op lithium vanwege de hogere prestaties.
We zijn bereikbaar via telefoon of e-mail
Neem gerust contact met ons op als je meer wilt weten.
Wij zijn er vandaag tot 17:00